ابطال صیغه موقت – آیا زن می تواند صیغه محرمیت را باطل کند؟

مدت زمان تخمینی مطالعه: ۱۰ دقیقه

در نظام حقوقی ما، ازدواج در دو نوع ازدواج دائم و موقت صورت می‌گیرد. عقد موقت، از جمله شیوه‌های ازدواج بوده که در شرع و فقه هم از آن به رسمیت یاد شده است. به این خاطر که عقد موقت به صورت صحیح انجام پذیرد، بر اساس مواد قانون مدنی، می‌بایست میزان مهریه و مدت عقد معلوم شود. احکام نکاح دائم و موقت، در اکثر موارد یکسان هستند، ولی در مورد انحلال و ابطال صیغه موقت و دایم، مقررات ویژه‌ای وجود دارد.

برای مشاوره فوری کلیک کنید.

در عقد موقت هم مثل نکاح دائم، امکان دارد اختلافات و مشکلاتی بین زن و مرد به وجود آید. به طور مثال، زن متوجه می‌شود که شوهرش توانایی برقراری رابطه زناشویی نداشته و نکاح موقت ایشان برای مدت ۵۰ سال منعقد گردیده است. آیا در چنین شرایطی آنها می‌بایست تا پایان مدت مشخص شده، جهت باطل کردن صیغه محرمیت، منتظر بمانند؟

وکیل پایه یک در اصفهان در ادامه به بررسی نحوه باطل کردن صيغه موقت خواهد پرداخت. پس اگر شما هم می‌خواهید در این باره بیشتر بدانید تا پایان همراه باشید.

آیا باطل کردن صيغه موقت امکان‌پذیر است؟

همانطور که بیان شد، ازدواج موقت در نظام حقوقی ایران از جمله شیوه‌های ازدواج بوده که در شرع و قانون به رسمیت پذیرفته شده است. در حقیقت برای اشنایی بیشتر با این عبارات بهتر است فرق نکاح با ازواج را بدانید تا دچار سردرگمی نشوید.

ازدواج موقت، به این منظور که به صورت صحیح منعقد گردد، به دو شرط اساسی تعیین مدت و میزان مهریه عقد موقت نیازمند می‌باشد. حال این سوال مطرح می‌شود که آیا ابطال صیغه موقت، امکان پذیر است؟

در ضمن ماده ۱۱۳۹ قانون مدنی، پاسخ به این سوال بیان شد.ه است. بر اساس این ماده: «طلاق، مخصوص عقد دائم است و زن منقطعه، با انقضای مدت یا بذل آن از طرف شوهر، از زوجیت خارج می‌شود.» به موجب بخش دوم ماده مذکور، باطل کردن صيغه موقت، از دو راه امکان‌پذیر است: نخست، مدت زمان مشخص شده، حاتمه یابد؛ دوم، بذل (بخشیدن) مدت، پیش از موعد به واسطه مرد صورت پذیرد. 
در قانون مدنی روش دیگری هم به منظور باطل کردن صيغه موقت در نظر گرفت شد.ه است که آن، فسخ صیغه محرمیت  پیش از موعد است. بر اساس ماده ۱۱۲۰ قانون مدنی: «عقد نکاح، به فسخ یا به طلاق یا به بذل مدت در عقد انقطاع، منحل می‌شود.»

از این رو، علاوه بر پایان یا بخشش مدت، امکان فسخ عقد ازدواج موقت در صورت وجود موارد جایز قانونی برای هر کدام از زوجین وجود خواهد داشت.

راه‌های باطل کردن صيغه موقت

• انقضای مدت: از جمله شرایطی که موجب می‌گردد ازدواج  موقت به صورت صحیح منعقد گردد، تعیین مدت در آن می‌باشد؛ که هر موقع موعد آن فرارسد، صیغه عقد نکاح موقت، بدون اراده زوجین و به طور خودکار باطل می‌گردد.
• بذل مدت: یکی دیگر از راه‌های باطل کردن صيغه موقت، بذل مدت عقد موقت به واسطه مرد است. در ماده ۱۱۳۹ قانون مدنی، این حق صرفا به مرد داده شد.ه است و تنها مرد حق دارد مدت باقیمانده از صیغه را بذل کند؛ ولی در صورتی که وی وکالتی مبتنی بر بخشش مدت زمان صیغه به زوجه خود داده باشد، زن هم حق دارد اقدام به انجام این کار کند.
• فسخ صیغه محرمیت پیش از موعد: یکی دیگر از راه‌های انحلال ازدواج موقت، فسخ آن از طرف یکی از زوجین است. در مواد ۱۱۲۱ تا ۱۱۲۸ قانون مدنی، موارد فسخ ازدواج برای زوجین مقرر گردیده است که شامل جنون (از جمله اینکه مستمر یا ادواری باشد)، عنن، قرن، جذام، برص و… است.

مراحل باطل كردن صيغه موقت

در نخستین مرحله، شخص متقاضی می‌بایست با همراه داشتن ادله و مدارک قانونی، یک دادخواست مبنی بر فسخ عقد موقت و یا الزام شوهر به بخشش مدت در نکاح موقت تنظیم نموده و بعد از آن به یکی از شعب دفاتر خدمات قضایی مراجعه نماید و دادخواست خود را ثبت کند. دفاتر خدمات قضایی به منظور رسیدگی دادخواست را به دادگاه صالح ارجاع خواهند داد.

دادگاه صالح برای رسیدگی به موضوع فسخ ازدواج و الزام به بخشش مدت دادگاه خانواده است. دادگاه مربوطه، پس از آن که دادخواست را دریافت نمود، ادله خواهان مبتنی بر فسخ ازدواج  و بخشش مدت را مورد بررسی قرار داده و در صورت لزوم (تنها در فسخ ازدواج)، طرفین یا یکی از ایشان را به ارجاع به پزشکی قانونی می‌دهد تا کارشناس پزشکی قانونی شرایط جسمانی و روحی طرفین را بررسی کند. در صورتی که پزشکی قانونی هم این مسئله را تایید کند، دادگاه رائ به ابطال صیغه موقت می‌دهد. در الزام شوهر به بخشش مدت، ثابت نمودن عسر و حرج برای دادگاه الزامی است.

آیا زن می‌تواند صیغه محرمیت را باطل کند؟

همانگونه که وکیل طلاق در اصفهان در قسمت های قبل بیان کرد، در ازدواج دائم در حالی که عمدتا شوهر حق طلاق و خاتمه دادن یک جانبه به عقد نکاح را داشته باشد ولی در موارد ویژه قانونی مانند حق فسخ، شرط ضمن عقد و عسر و حرج زن، زوجه هم قادر است به منظور طلاق یک جانبه یا خاتمه دادن به عقد به صورت قانونی اقدام کند.

همچون ازدواج دائم که طلاق به درخواست زوجه در موراد خاصی امکان پذیر است. در عقد موقت هم در موارد ویژه این قابلیت برای زوجه وجود داشته که به صورت یک جانبه به صیغه موقت پایان داده و به منظور باطل کردن صیغه محرمیت اقدام کند. این مواردبه شرح زیر است:

1. دارا بودن وکالت برای بذل مدت: در صورتی که، در روند صیغه محرمیت، مرد به زوجه وکالت برای بخشش مدت دهد، زوجه حق دارد به منظور ابطال صیغه موقت، از راه بخشش مدت اقدام کند. لذا، باید بگوییم از راه‌های باطل کردن صیغه موقت، برخورداری از وکالت جهت بخشش مدت است.
   
2. عسر و حرج زوجه: در مواردی که مدت صیغه محرمیت طولانی است و زن بنا به عللی از جمله سوءمعاشرت شدید مرد، اعتیاد یا وجود بیماری روانی در وی در عسر و حرج یعنی سختی و مشقت بسیار قرار گیرد، او حق دارد با مراجعه به دادگاه خانواده، تقاضای الزام شوهر به بخشش مدت را به دادگاه تسلیم و صدور رای بر الزام مرد به بخشش مدت را تقاضا کند.
3. فسخ صیغه موقت: از دیگر روش‌های باطل کردن صیغه محرمیت، فسخ ازدواج موقت است؛ با این بیان که، فسخ ازدواج مختص ازدواج دائم نبوده و در صیغه موقت هم اگر یکی از شرایط فسخ همچون جنون شوهر وجود داشته باشد، زن حق دارد با مراجعه به دادگاه خانواده اقدام به منظور فسخ و ابطال صیغه موقت کند.

آثار باطل کردن صيغه موقت

معمولا باطل کردن صيغه موقت به روش هر کدام از این راه‌ها، آثاری برای زوجین به همراه خواهد داشت؛ که شامل موارد زیر است:
بر اساس ماده ۱۰۹۷ قانون مدنی: «در نکاح منقطع، هر گاه شوهر، قبل از نزدیکی، تمام مدت نکاح را ببخشد، باید نصف مهر را بدهد.» به موجب ماده مذکور، بذل و بخشش مدت ازدواج موحب اسقاط حقوق زوجه به منظور اخذ مهریه نمی‌گردد. حتی در صورتی که نزدیکی صورت نگرفته باشد، نیمی از مهریه به زوجه تعلق خواهد گرفت. حتی فسخ صیغه محرمیت پیش از موعد، موجب سقوط حقوق زوجه در مورد اخذ مهریه نمی‌گردد.

می‌بایست به این نکته اشاره داشت. که به موجب ماده ۱۰۹۸ قانون مدنی، در ازدواج موقت، چنانچه از ابتدا عقد باطل بوده و نزدیکی هم بین طرفین صورت نگرفته باشد. زوجه حقی در مورد اخذ مهریه نداشته و حتی چنانچه آن را دریافت نموده باشد، مرد حق دارد آن را استرداد کند. ولی در صورتی که زن به ابطال ازدواج آگاهی نداشته و نزدیکی بین ایشان صورت گرفت باشد. در این شرایط زوجه مستحق اخذ مهرالمثل می‌باشد.

باطل كردن صيغه محرميت موقت:

در مورد نفقه می‌بایست به ماده ۱۱۱۳ قانون مدنی، استناد کرد؛ به موجب این ماده، در نکاح موقت زوجه حق اخذ نفقه را نخواهد داشت. جز آنکه قید شد.ه باشد و یا ایتکه عقد در قالب آن منعقد گردیده باشد. این شرایط، با باطل نمودن صيغه محرمیت شرط مندرج در عقدنامه نکاح موقت هم باطل می‌گردد و شوهر دیگر تکلیفی به پرداخت نفقه نخواهد داشت.

در مورد عده بایستی بگوییم بر اساس ماده ۱۱۵۲ قانون مدنی: «عده فسخ ازدواج و بخشش مدت و پایان آن در خصوص ازدواج موقت در غیر حامل بودن دو طهر می‌باشد. جز آنکه زوجه به اقتضای سن عادت زنانگی نبیند، که در این شرایط ۴۵ روز می‌باشد.» علاوه بر این، در مورد زن باردار قانون مدنی در ماده ۱۱۵۳، چنین مقرر داشته است. که: «عده طلاق و فسخ نکاح و بذل مدت و انقضای آن در مورد زن حامله تا وضع حمل است.» لذا، زن پی از به دنیا امدن نوزاد، از عده بیرون امده و دوباره قادر به ازدواج است.

کلام آخر

همانطور که در متن مقاله هم به آن اشاره کردیم، از جمله شرایطی که موجب می‌گردد. ازدواج  موقت به صورت صحیح منعقد گردد، تعیین مدت در آن می‌باشد؛ که هر موقع موعد آن فرا رسد، صیغه عقد نکاح موقت، بدون اراده زوجین و به طور خودکار باطل می‌گردد. یکی دیگر از راه‌های باطل کردن صيغه موقت، بخشش مدت به واسطه مرد است. در ماده ۱۱۳۹ قانون مدنی، این حق صرفا به مرد داده شد.ه است و تنها مرد حق دارد مدت باقیمانده از صیغه را بذل کند؛ ولی در صورتی که وی وکالتی مبتنی بر بخشش مدت زمان صیغه به زوجه خود داده باشد، زن هم حق دارد اقدام به انجام این کار کند.

سوالات متداول

مقالات مرتبط سایت وکیل اصفهان

• شرایط فسخ عقد موقت از طرف زن
• روش بذل مدت در عقد موقت چیست؟
• ثبت نکاح در دفاتر اسناد رسمی
• فرق نکاح با ازدواج در چیست؟
• ارث در ازدواج موقت – آیا مرد در عقد موقت ارث می برد؟

مطالب مرتبط

وکیل خانواده در اصفهان: وکیل خانواده خوب در اصفهان

این سوالی است که در ذهن هر کس به دنبال مشکلات و اختلافات خانوادگی مطرح می شود و مهم ترین دغدغه های افراد به محض مواجه شدن با مشکلات حقوقی است …

نحوه دفاع در دادگاه ترک انفاق چگونه است؟

در ترک انفاق و شکایت کیفری، زوجه می‌بایست قادر به اثبات ترک انفاق باشد. در حالی که در دادگاه حقوقی اصل عدم همراه ادعای زوجه است و شوهر بایستی پرداخت را ثابت کند.

گواهی عدم بارداری در طلاق غیابی چیست؟

از جمله مدارک لازم به منظور ثبت طلاق غیابی در دفاتر رسمی، گواهی عدم بارداری در طلاق غیابی است.