از جمله مهم‌ترین عقدها در روابط بین اشخاص، عقد نکاحی می‌باشد که میان زوج و زوجه بسته میشود و ایشان را به زوجیت هم در می‌آورد. این عقد را می‌توان شامل عقد نکاح دائم و عقد موقت به‌حساب آورد البته فرق نکاح با ازدواج نیز در چنین موقعیتی مشخص میشود.
نکاح نیز همچون عقود دیگر، مستلزم به رعایت یک‌سری از شرایط می‌باشد؛ اعم از اینکه زوجین می‌بایست به سن قانونی ازدواج رسیده باشند. به این دلیل رعایت این شرایط حائز اهمیت است که عقد نکاح جنبه‌های مالی و غیر مالی را به‌طور همزمان شامل میشود و وظایف مالی و غیر مالی را برای طرفین به همراه خواهد داشت.
در ادامه مطلب وکیل اصفهان عقد نکاح و ازدواج را توضیح داده و شرایط صحت عقد نکاح، موانع نکاح و آثار آن را بررسی خواهد کرد و مطلبی نیز در خصوص تفاوت نکاح و ازدواج بیان می کند. پس با ما همراه باشید اگر نظر یا سوالی دارید حتما در قسمت نظرات با ما به اشتراک بگذارید.
فهرست موضوعات ( برای مطالعه هر عنوان روی آن کلیک کنید)
ماهیت عقد نکاح چیست؟
برای دانستن فرق نکاح با ازدواج بهتر است ابتدا ماهیت عقد نکاح را بدانیم. عقد نکاح، عقدی می‌باشد که بر اساس آن زوج و زوجه به جهت تشکیل خانواده و شروع یک زندگی با یکدیگر متحد می‌شوند. عقد نکاح یکی از عقودی است که هم دربرگیرنده جنبه مالی است و هم غیر مالی است. چراکه از یک سو زوج مکلف می‌گردد که نفقه زوجه را پرداخت کند و مالی را تحت عنوان مهریه به زوجه بپردازد؛ زوجه نیز معمولا مالی را به عنوان جهیزیه به منزل شوهر می‌برد که با این‌حال این امر وظیفه‌ای برای زوجه محسوب نخواهد شد و هر موقع تصمیم بگیرد می‌تواند با طرح شکایت استرداد جهیزیه ،آن را پس بگیرد. از طرفی دیگر زوج و زوجه مکلف می‌شوند به‌منظور تقویت مبانی خانوادگی و تربیت فرزندان با یکدیگر همکاری نمایند.
به موجب قانون مدنی، عقد نکاح دختر پیش از رسیدن به سن ۱۳ سال تمام و پسر پیش از رسیدن به سن ۱۵ سال تمام وابسته به اجازه ولی وی می‌باشد؛ به این شرط که مصلحت کودک نیز رعایت شده باشد و دادگاه صالح هم آن را تایید نماید. نکاح عقدی می‌باشد که بر اساس آن زن و مرد به‌منظور تشکیل خانواده و شرکت در زندگی با همدیگر متحد می‌شوند.
شرایط صحت عقد نکاح
اکثر آثار نکاح از طریق قانون مشخص می‌گردد و زوجیت یک رابطه حقوقی است که افراد حق ندارند شرایط و نظم قانونی آن را به هم بزنند. با این وجود، عقد نکاح، عقدی می‌باشد که می‌بایست شرایط اصلی صحت عقد نکاح را دارا باشد. به موجب قانون مدنی، شرایط صحت نکاح در نظر گرفته شده است که عبارت است از نیت و رضایت زوجین، اهلیت زوجین، موضوع و جهت عقد نکاح. موانع نکاح و آثار آن در قانون مدنی تعیین شده‌اند.
موانع نکاح
در قانون و شرع مواردی در نظر گرفته شده است که در صورت وجود داشتن آنها، زوج و زوجه قادر به ازدواج با یکدیگر نخواهند بود. در اصطلاح حقوقی به این موارد موانع نکاح گفته میشود. بر اساس قانون مدنی، موانع نکاح عبارت است از قرابت نسبی، قرابت رضایت، قرابت سببی، نکاح با زوجه شوهردار و… .
آثار عقد نکاح
همچون سایر عقود، عقد نکاح نیز آثاری دربردارد که در قوانین و مقررات گوناگون به آن پرداخته شده است. نکاح مجموعه‌ای از آثار مالی و آثار غیر مالی را درپی دارد. یکی از آثار مالی عقد نکاح به ضرورت پرداخت مهریه و نفقه زوجه می‌توان اشاره نمود. از حیث غیر مالی نیز زوجه و زوج مکلف به رعایت وظایفی می‌باشند. که اعم از حسن معاشرت، معاضدت در تشیید مبانی خانواده و تربیت فرزند است.
تعریف ازدواج چیست؟
دومین موردی که باید برای فرق نکاح با ازدواج بررسی کرد ماهیت ازدواج است! باوجود آنکه، از جمله اصلی‌ترين عقود در زندگی هر شخص ازدواج می‌باشد، قانون مدنی و یا دیگر قوانین مانند قانون حمایت از خانواده، تعریف کامل و دقیقی از ازدواج به عمل نیاورده‌اند که این موضوع شاید به دلیل کاربرد زیاد و مفهوم متداول عقد ازدواج در جامعه کنونی باشد؛ به هر حال اگر در عرف مرسوم است و آن‌طور که از قانون استنباط میشود، ازدواج را می‌توان عقدی برشمرد که بر مبنای آن زوجه و زوج به هم محرم می‌شوند و زوجیتی که به موجب این ازدواج میان زوج و زوجه صورت می‌پذیرد، باعث می‌گردد تا حقوق و وظایف مهمی بر عهده هر کدام از ایشان واقع شود.
با این وجود تعریفی که از ازدواج عنوان می‌گردد، اکثرا ناظر بر ازدواج دائم تحت عنوان یکی از اقسام عقد نکاح می‌باشد و در رابطه با ازدواج موقت کاربرد کمتری خواهد داشت که در ادامه هر کدام از اقسام ازدواج را بررسی خواهیم کرد.
نکته قابل توجه دیگر این است که عقد ازدواج میان زوج و زوجه از حیث قانونی وابسته به اجرای تشریفاتی است که یکی از اصلی‌ترین این تشریفات می‌توان به ضرورت ثبت ازدواج اشاره کرد. علی‌رغم این، عنایت کامل نسبت به وجود شرایط صحت عقد ازدواج الزامی می‌باشد.
اقسام ازدواج در قانون
با تعریفی که وکیل خانواده از عقد ازدواج بیان کرد، و آن را متصدی بر قراردادی برشمرد که بر مبنای آن زوج و زوجه با همدیگر رابطه زوجیت پیدا کرده و حقوق و وظایفی دوطرفه بر عهده خواهند داشت، اقسام ازدواج را به دو قسم کلی ازدواج دائم و ازدواج موقت یا صیغه می‌توان تقسیم نمود.
مطابق با قانون مدنی، ازدواج موقت، ازدواجی است که جهت مدت زمان معلوم و مشخصی صورت گرفته باشد و صرفا در همان مدت زمان معلوم ایجاد رابطه زوجیت نماید؛ در برابر، ازدواج دائم محدودیت مدت زمان ندارد و فرض بر همیشگی و دائمی بودن آن است. با این بیان، شرایط صحت عقد ازدواج در ارتباط با این دو قسم ازدواج تا اندازه‌ای متفاوت می‌باشد.
پایان ازدواج هم در مورد اقسام ازدواج گفته شده تضادهایی خواهد داشت؛ به این طریق که در عقد ازدواج دائم قاعدتا زوج و زوجه یا از یکدیگر طلاق می‌گیرند و یا اینکه در صورت وجود یکی از موارد نقض ازدواج، ازدواج ایشان نقض میشود. ولی در عقد موقت یا همان صیغه با خاتمه یافتن یا انقضای مدت در صیغه، ازدواج به‌طور خودکار پایان می‌یابد؛ جز آنکه زوج بخواهد مدت عقد موقت را به زوجه بذل نموده و رابطه زوجیت را به اتمام رساند.
حقوق و وظایف زن و مرد در ازدواج
ازدواج زوج و زوجه موجب به‌وجود آمدن حقوق و وظایفی در رابطه با ایشان خواهد شد؛ به این صورت که مضاف‌بر به‌وجود آمدن حق و حقوقی برای ایشان، وظایفی نیز بر ذمه آنها قرار خواهد گرفت. به عنوان مثال، می‌توان به ضرورت تمکین زوجه در برابر زوج اشاره نمود که به معنای قبول ریاست زوج در زندگی مشترک می‌باشد.
لیکن در مقابل نیز، زوج مکلف گردیده است تا هزینه‌های زندگی مشترک را بعد از ازدواج با زوجه تامین نماید که این مسئله بار حقوقی به‌خصوصی دارد و با وجود پرداخت نکردن نفقه زوجه، شوهر را با ضمانت اجراهای حقوقی و قانونی روبه‌رو خواهد کرد.
علی‌رغم این، ضمن عقد ازدواج، زوج موظف به پرداخت مالی به عنوان مهریه هم شده است که هر هنگام بعد از ازدواج، از طریق زن زوجه قابل مطالبه خواهد بود. جدای از وظایف مالی مذکور، هر کدام از زوج و زوجه از نظر قانونی مکلف به حسن معاشرت با همدیگر و تامین نیازهای معنوی هم می‌باشند و می‌بایست از حیث یاری و همکاری با هم اسباب آرامش خاطر و خوشبختی یکدیگر را مهیا سازند که در قانون مدنی، این مسئله به عنوان معاضدت در تشیید مبانی خانواده مورد بحث واقع شده است.
فرق نکاح با ازدواج در چیست؟
در تمامی ادیان ازدواج وجود دارد؛ لیکن نکاح تنها در اسلام می‌باشد. بنابه گفته فقها، در اسلام لفظی به نام نکاح داریم که پیامبر (ص) فرمود سنت من است.
ازدواج به معنی جمع شدن مونث و مذکر می‌باشد و در حیوانات نیز وجود دارد؛ ولی آنچه اسلام برای ما به ارمغان آورده است و بهترین سوغات برای جهان بشریت می‌باشد، نکاح است.
معنا و ماهیت نکاح این می‌باشد که شخص با انسان ازدواج می‌کند که هم نوع، هم کفو و هم دین او می‌باشد و کمبودی نخواهد داشت. بنابراین هرچه برای خویش بخواهد برای وی هم می‌خواهد. از طرفی دیگر پیامبر (ص) فرمود نکاح گناه را از انسان دور می کند؛ ازدواج به‌منظور حفظ دین می‌باشد و سبب می‌گردد معصیت از زندگی اشخاص به‌دور باشد.
با این تعریف که چنانچه انسان چنین دیدی به ازدواج داشته باشد، زندگی وی پایدار و محکم خواهد بود. فردی که با این نگاه ازدواج کند، دیدش از همسر خود به دیگری بر نمی‌گردد زیرا نیازی ندارد. ولی آنچه کمرنگ گشته، حقیقت نکاح می‌باشد که باعث گردیده آمار طلاق بالا رود و اختلافات زناشویی روبه فزونی یابد.
جمع بندی
همانطور که بهترین وکیل اصفهان در مطالب فوق در خصوص فرق نکاح با ازدواج بیان نمود، ازدواج را می‌توان عقدی برشمرد که بر مبنای آن زوجه و زوج به هم محرم می‌شوند و باعث می‌گردد تا حقوق و وظایف مهمی بر عهده هر کدام از ایشان واقع شود.
ازدواج دو نوع می‌باشد یکی خود ازدواج است که به معنای اجتماع مذکر و مونث می‌باشد که این همان عملی است که حیوانات هم انجام می‌دهند، لذا چنانچه نگاه انسان به ازدواج اجتماع باشد که فکر و عمل وی حیوانی است و از این تفکر و عمل فرزند صالح متولد نخواهد شد. ولی چنانچه نگاه انسان به ازدواج به صورت دوم ازدواج یعنی نکاح باشد، ازدواجی که نصف دین انسان را کامل می‌کند ثمره آن فرزند صالح خواهد بود.
