مدت زمان تخمینی مطالعه: ۹ دقیقه
فهرست موضوعات ( برای مطالعه هر عنوان روی آن کلیک کنید)
وکیل برای جرایم غیر عمد
به صورت کلی جرایم به دو نوع جرایم عمدی و جرایم غیر عمدی تقسیم‌بندی می‌گردند. هر کدام از دو دسته روش‌های متفاوتی به منظور انجام آن پیش بینی شده است. معاونت در جرایم غیر عمدی از جمله روش‌های وقوع جرم است که مرتبط با جرایم غیر عمدی می‌باشد. جرایم غیر عمد جرایمی هستند که مرتکب آن بدون سوء قصد مرتکب آن گردیده است و تنها عمل را بدون علن از نتیجه آن صورت داده است.
ولی منظور از معاونت هم این می‌باشد که شخص مجرم با تشویق و ترغیب و یا با تهدید و نیرنگ و یا به زور مرتکب جرم شده است. اکنون موضوع مورد تامل یکی از حالت‌های وقوع جرم می‌باشد که قانون‌گذاران و حقوقدانان در رابطه با جرم بودن معاونت در جرم غیر عمد یا جرم نبودن آن و همچنین غیر ممکن بودن این مسئله اختلاف نظر دارند.
وکیل خوب دعاوی کیفری در اصفهان در ادامه به این موضوع حقوقی و حالت‌های آن در نظام کیفری و حقوق مدنی و اینکه جرایم غیر عمدی شامل چه مواردی است خواهد پرداخت. تا انتهای این مطلب همراه ما باشید.
عناصر و ارکان جرم
عناصر و ارکان جرم به سه گروه دسته‌بندی می‌شوند که شامل عنصر قانونی، عنصر مادی و عنصر معنوی است.
- عنصر قانونی: عنصر قانونی یعنی اینکه فعل یا ترک فعل می‌بایست توسط ماده قانونی پیش بینی شده و برای آن مجازاتی مقرر گردیده باشد. کسی نمی‌تواند بر اساس انجام دادن فعلی که در قانون جرم تلقی نشده است مجازات گردد. در قانون اساسی این عنصر که با اصل قانونی بودن جرم و مجازات تلقی می‌گردد عبارت است از: حکم به مجازات و اجرای آن بایستی صرفا از طریق دادگاه صالح و بر اساس قانون باشد. (اصل ۳۶ قانونی اساسی).
-
عنصر مادی:
- عنصر مادی به معنای سبک و روش عملی کردن جرم است. این پس از عمل مجرمانه قابل مشاهده و محسوس بوده و از طریق پلیس، دادگاه و… قابل احراز خواهد بود. به طور مثال چنانچه شخصی گلدانی را بر سر فرد دیگری بکوبد و از طریق این رفتار شخص مورد ضربه فوت کند، عمل کوبیدن گلدان بد سر عنصر مادی این جرم دانسته می‌شود. نکته مهمی که وجود دارد این است که تحقق این عنصر بخش اصلی تحقق جرم بوده و تا زمانی که این عنصر محقق نگردد، شخص مجازات نخواهد شد. شخصی را تصور کنید که با هدف دزدی وارد مغازه‌ای شده اما به خاطر وجود مانعی موفق به انجام عمل نمی‌گردد. در این شرایط شخص مجازات نخواهد شد چرا که عنصر مادی که عمل دزدی است محقق نگردیده است.
-
عنصر معنوی:
- این عنصر به این خاطر بسیار مهم است که مسئولیت کیفری مجرم منوط به وجود یا عدم وجود آن می‌باشد. این عنصر معنوی است که تفاوت جرائم عمد و غیر عمد را مشخص می‌کند و البته پی بردن به آن نیز بعضا سخت و پیچیده خواهد بود. بر همین اساس است که وجود یک وکیل خوب جرائم غیرعمد در این نوع پرونده‌ها الزامی و ضروری می‌باشد.
انگیزه و هدف پیشین شخص به منظور انجام عمل مجرمانه را عنصر معنوی می‌گویند. یعنی اینکه شخص به منظور انجام این فعل قصد و نیت داشته است. مثل شخصی که به منظور کشتن شخص دیگری سلاح سرد خریداری کرده، به خانه فرد می‌رود و وی را به قتل می‌رساند. در اینجا عمل قتل عنصر مادی و قصد کشتن انگیزه معنوی به حساب می‌آید. البته لازم به ذکر است که عنصر معنوی بایستی با عنصر مادی مطابقت داشته باشد.
جرائم غیر عمد
در ماده ی ۱۴۵ قانون مجازات اسلامی چنین است: «تحقق جرایم غیر عمدی منوط به احراز تقصیر مرتکب است. در جنایات غیر عمدی اعم از شبه عمدی و خطای محض مقررات کتاب قصاص و دیات اعمال می‌شود.»
و در تبصره همین ماده چنین مقرر گردیده است: «تقصیر اعم از بی احتیاطی و بی مبالاتی است . مسامحه ، غفلت، عدم مهارت و عدم رعایت نظامات دولتی و مانند آنها حسب مورد از مصادیق بی احتیاطی و بی مبالاتی محسوب می‌شود.»
همانگونه که در تبصره ماده مذکور بی احتیاطی و بی مبالاتی تقصیر مجرم جرائم غیرعمد می‌باشد. و قطعا مجازات مشخص برای مجرم جرائم غیرعمد شدیدتر از جرائم عمد خواهد بود. ناگفته نماند که شرایط یک پرونده با پرونده دیگر ممکن است بسیار متفاوت بوده و شما به منظور حل کردن موضوع خود در جرائم غیر عمد قطعا نیازمند یک وکیل جرائم غیر عمد خواهید بود.
جرائم شبه عمد به دو نوع خطای محض و شبه عمد تقسیم‌بندی می‌شوند که در ادامه هر دو نوع را به تفکیک توضیح خواهیم داد. وکیل خوب جرائم غیر عمد همراه شما است.
جنایت شبه عمد:
به موجب بند الف ماده ۲۹۱ قانون مجازات اسلامی: «هرگاه مرتکب نسبت به مجنی العلیه (کسی که جرم بر وی واقع گردیده است) قصد رفتاری را داشته ولی قصد جنایت واقع گردیده یا نظیر آن را نداشته باشد و از مواردی که مشمول تعریف جنایات عمدی می‌گردد نباشد، این جنایت شبه عمد محسوب می‌شود.» به عنوان مثال شخصی با متوسل شدن به وسایل غیر کشنده با هدف شوخی یا تنبیه رفتاری را انجام دهد و این رفتار منجر به مرگ شخص گردد. شرایطی را فرض کنید که شخصی در بازی بسکتبال جهت شوخی توپی را به طرف دیگری پرتاب می‌کند و توپ با اصابت به سر فرد منجر به مرگ وی می‌گردد. در این شرایط قتل شبه عمد صورت گرفت است.
خطای محض:
در ماده ۲۹۲ قانون مجازات اسلامی خطای محض اینگونه تعریف است.
جنایت در موارد زیر خطای محض به شمار می‌رود:
- در حالت خواب و بیهوشی و از قبیل آنها واقع گردد.
- از طریق شخص صغیر و مجنون ارتکاب یابد.
- جنایتی که در آن مرتکب نه نیت جنایت بر مجنی علیه را داشته باشد و نه نیت انجام فعل واقع گردیده بر وی را، مثل اینکه تیری به قصد شکار رها کند و به شخصی اصابت کند.
با وجود این همانطور که بیان شد پرونده‌های این چنینی اغلب با پیچیدگی‌هایی همراه بوده که به راحتی قابل رفع نیستند و حکم آنها مشخص نیست. به همین خاطر شما به یک وکیل باتجربه کیفری به منظور حضور در دادگاه نیاز خواهید داشت تا پرونده به بهترین صورت ممکن حل گردد و موجب خسارات غیر قابل جبران نشود.
منظور از معاونت در جرایم غیر عمدی چیست؟
به منظور روشن شدن موضوع حقوقی معاونت در جرایم غیر عمدی می‌بایست ابتدا یک تعریف کامل و روشن از موضوع معاونت در جرم داشته باشیم. بعضا اشخاص از طریق اشخاص دیگر مرتکب جرم می‌شوند.
یعنی اینکه این اشخاص خود در صحنه وقوع جرم حضور نداشته و فرد دیگری که مجرم محسوب گردیده است را به هر طریقی مجبور به انجام جرم می‌کنند که به او مباشر جرم و به فرد مجاب کننده معاون در جرم می‌گویند. شخص معاون فردی است که از طریق زور یا تهدید، تشویق یا ترغیب فرد مباشر را ملزم یا مجاب به انجام آن جرم می‌کند. موقعی که فرد معاون هدف و نیتی نداشته باشد و مباشر مثلا با تشویق او مرتکب جرمی ناخواسته گردد، حالت معاونت در جرم صورت می‌گیرد.
در این شرایط نتیجه‌ای که از جرم ایجاد می‌گردد در نیت مباشر و معاون نبوده از این رو در این شرایط این اشخاص مرتکب جرم غیر عمدی گردیده‌اند بنابراین اتفاق هدف و نیت در تعیین کننده معاونت در جرم اهمیت دارد. به طور مثال امکان دارد پزشکی با تشویق پزشک همکار خود محل خدمتش را برای چند لحظه یا چند ساعت رها کرده و بیماری که در مسئولیت پزشکی وی بوده است در این مدت به دلیل عدم حضور پزشک و نرسیدن دارو و یا اقدامات مورد نیاز او به هر علتی فوت می‌کند و یا خسارتی به بیمار وارد می‌گردد. در این شرایط پزشک معالج مباشر جرم غیر عمد و پزشک همکار وی معاونت در جرم غیر عمد به حساب می‌آید. واضح است که به هیچ وجه این دو شخص قصد و یا نیت خسارت و صدمه به فرد بیمار را نداشته‌اند.
سخن آخر
به صورت کلی جرایم به دو نوع جرایم عمدی و جرایم غیر عمدی تقسیم‌بندی می‌گردند. هر کدام از دو دسته روش‌های متفاوتی به منظور انجام آن پیش بینی شده است. در ماده ی ۱۴۵ قانون مجازات اسلامی چنین بیان شده است: «تحقق جرایم غیر عمدی منوط به احراز تقصیر مرتکب است . در جنایات غیر عمدی اعم از شبه عمدی و خطای محض مقررات کتاب قصاص و دیات اعمال می‌شود.» جرایم غیر عمد شامل جنایت شبه عمد و خطای محض هستند.
سؤالات متداول
هر عملی از جمله فعل یا ترک فعل که در قانون برای آن مجازات در نظر گرفته شده باشد جرم به حساب می‌آید.
جرایم غیر عمد شامل جنایت شبه عمد و خطای محض هستند.
تقصیر از جمله بی احتیاطی و بی مبالاتی است. مسامحه، غفلت، عدم مهارت و عدم رعایت نظامات دولتی و از این قبیل حسب مورد از مصادیق بی احتیاطی و بی مبالاتی به شمار می‌رود.
