معنی غبن: غبن در معامله در لغت به معنای، ضرر و زیان رساندن یا فریب دادن و گول زدن شخص دیگر است و در اصطلاح حقوقی غبن اختلاف و عدم تعادل بین مورد معامله و ارزشی که برای آن تعیین شدۀ است، معنی می دهد و با توجه به مفاد قرارداد، یکی از طرفین را دچار زیان و ضرر در معامله کند.
فهرست موضوعات ( برای مطالعه هر عنوان روی آن کلیک کنید)
خیار غبن در معامله ملک به چه معناست؟
خیار غبن در معامله ملک به معنای فرصتی است که به افراد داده می شود تا قرارداد ملک را فسخ کنند. در صورت عدم تعادل بین ارزش واقعی معامله و ارزش تعیین شده آن، مغبون حق فسخ قرارداد را دارد. چون در این قرارداد ضرر کرده است.
غبن فاحش چیست؟
خیار غبن فاحش یکی از خیارات در قراردادهاست که در صورت عدم فسخ آن در هنگام تقلب فاحش قابل اعمال است و می توان از آن برای فسخ قرارداد استفاده کرد. اسقاط خيار غبن فاحش در قراردادها معمولاً با امضاي قراردادي انجام مي شود كه عبارت «اسقاط کافه خیارات ولو خیار غبن فاحش» را در خود دارد.
گاهی غبن، یعنی تفاوت بین ارزش معامله و قیمت بازار، فاحش است. زمانی که غبن در یک معامله بسیار آشکار باشد، غبن فاحش شکل می گیرد.
در صورتی که شخص در قرارداد اقدام به اسقاط خیار غبن فاحش در کلاهبرداری نکرده باشد و غبن فاحش رخ دهد، زیان دیده می تواند با اعمال خیار غبن فاحش معامله را به صورت یک طرفه فسخ کند. البته این تفاوت باید آنقدر آشکار و فاحش باشد که نتوان آن را نادیده گرفت.
دلیل رخ دادن غبن در معامله چیست؟
طبق گفته وکیل قراردادها در اصفهان، عموماً طرفین معامله هنگام امضا کردن قرارداد مبایعه نامه به تمامی بندها و مفاد آن توجه نمی کنند و بدون خواندن آن، قرارداد را امضا می کنند. در حالی که تمامی این بندها اطلاعاتی را در بر دارند که در صورت مواجه طرفین قرارداد با زیان و ضرر در معامله، با استناد به این بندها، حقوقشان را بازگردانند.
یکی از بندهایی که ممکن است در قرارداد با آن مواجه شویم، «اسقاط کافۀ خیارات، ولو خیار غبن فاحش» است. معنی دقیق این عبارت یعنی، ساقط شدن تمامی خیارات (حق فسخ) حتی خیار غبن و حتی اگر از نوع فاحش و زیاد باشد.
پس نتیجه می گیریم با امضای قراردادی که عبارت «اسقاط کافۀ خیارات، ولو خیار غبن فاحش»، را در بر دارد کلیه اختیارات برای بر هم زدن معامله، حتی اگر ضرر و زیان از نوع فاحش و زیاد داشته باشد، از طرفین معامله سلب خواهد شد.
به طور مثال در زمینۀ املاک، اگر که یک شخص خانۀ خود را بسیار ارزان بفروشد دارای شرایط خیار غبن است اما اگر که در قرارداد عبارت «اسقاط کافۀ خیارات، ولو خیار غبن فاحش» آمده باشد، شامل شرایط خیار غبن نمی شود و فردی که خانه را ارزانتر از قیمت واقعی فروخته است امکان فسخ معامله را نخواهد داشت.
برای کسب اطلاعات بیشتر در خصوص غبن در معامله و اخذ مشاوره می توانید با موسسه حقوقی در اصفهان ارتباط برقرار کنید.
خیار غبن در معامله چیست؟
در عقد بیع انتظاری که هر دو طرف دارند این است که عوضی را که از طرف دیگر می گیرند با ارزش معوضی که به او تسلیم می کند معادل و برابر باشد. با این حال، امکان دارد مبیع (کالا) را کمتر از قیمت واقعی خود بفروشد به علت عدم آگاهی از قیمت بازار، و یا بیشتر از قیمتی که می ارزد بخرد که این امر باعث می شود دچار ضرر شوند. با وجود آن که باطل دانستن معامله می تواند ضرری که به زیان دیده وارد شده را منتفی کند اما قانونگذار به او حق فسخ داده است برای رفع ضرر که به این حق فسخ، خیار غبن در معامله گفته می شود.
معنای خیار در معامله
خيار از نظر دستوری اسم مصدر و مصدر آن اختيار است و که تسلط داشتن معنی مي دهد.
خياری که در بحث معاملات مطرح شده است به این معنا است که هر یك از طرفین معامله و یا تنها یک نفر از آنها و یا شخص ثالثي، اختيار فسخ معامله را داشته باشد. بر اساس این حق، صاحب آن مي تواند عقد لازم را فسخ، اثبات و یا ابقا کند.
لیست ۱۰تا از مشهورترین وکیل در اصفهان
خيار در حقوق مدنی ايران
قانون مدني ما تعریفي از واژه خيار ارائه نداده است شاید به این علت که معنای آن را روشن می دانستند. با این وجود در قانون مدني در فصل اقسام عقود تعریفی برای «عقد خياری» ارائه شده، ماده ۱۸۸ قانون مدنی اینطور عقد خیاری را تعریف می کند: «عقد خياری آنست که برای طرفين یا یكي از آنها یا برای ثالثي حق اختيار فسخ باشد».
پس نتیجه می گیریم خیار غبن در معامله در اصطلاح حقوقی یعنی: حقي است برای طرفین معامله یا یكي از آنها که بر طبق آن امکان بر هم زدن عقد لازم وجود دارد. البته تحت شرایطی این حق برای متعاملین ایجاد می شود.
غبن در حقوق مدنی ایران
همانطور که اول متن توضیح دادیم غبن در لغت یعنی نقص و زیان زدن و همچنین معنی خدعه و نیرنگ نیز می دهد.
«غبن در اصل فریب است و در فقه یعنی به مالكيت در آوردن مالی با قیمتی که نسبت به قيمت اصلي بیشتر باشد و همراه با جهل باشد». و در اصطلاح حقوق نیز به معنای عدم تعادل ميان مورد معامله و ارزش تعیین شده برای آن است.
ویژگی‌های خیار غبن در معامله
وکیل عالی در اصفهان بیان می کند که: در قانون مدنی و مستنبط از مواد ۴۱۸، ۴۱۷ و ۴۱۶، خیار غبن ویژگی های ذیل را دارد:
الف) خيار غبن، اختصاص به دو طرف معامله دارد.
ب) خيار غبن در دیگر عقود معین نیز جاری است و تنها مختص به عقد بيع نیست. مثلاً خيار غبن در اجاره که اجاره بهاء متناسب با ارزش مال الاجاره نباشد.
ج) خيار غبن در معامله تنها در معاملاتی که به شکل معوض منعقد می شود جاری است و عقود غیر معوض چون عوضی وجود ندارد خیار غبن نیز حاصل نمی شود.
د) خيار غبن اگر از نوع فاحش باشد (غبن فاحش) ثابت است.
ه) مغبون باید تسبت به قیمت جهل داشته باشد و بی اطلاع
ز) خیار غبن از خیارات فوری است
ی) اگر غابن تفاوت قيمت را به مغبون بدهد، این خیار ساقط نمی شود مگر اینکه مغبون رضایت دهد به دریافت این تفاوت قيمت.
شرایط ایجاد خیار غبن در معامله
خیار غبن با وجود این شروط ایجاد می شود:
- معوض بودن قرارداد: عقد معوض عقدی است که در آن دو تعهد متقابل وجود دارد یعنی در مقابل مال یا تعهدی که یک طرف می دهد مال یا تعهدی از طرف دیگر دریافت می کند. وکیل کارکشته در اصفهان می گوید: در حقیقت غبن ضرری است که در معامله به یکی از طرفین وارد می شود؛ یعنی جایی که دو ارزش با یکدیگر تبادل می شوند و ممکن است که معادل هم نباشند. این خیار مبتنی بر، جبران ضرر وارد شده است و همانطور که در فوق اشاره کردیم خیار غبن مخصوص عقد معوض است.
- معادل نبودن عوضین به طور فاحش: مردم در تلاش اند که در برابر چیزی که می دهند عوض با ارزش تری برست آورند که برایشان سود داشته باشد، ادامه این جریان باعث می شود میان ارزش دو عوض، عدم تعادل ایجاد شود. گاه این عدم تعادل میان ارزش عوضین به قدری زیاد است زیاد است که تعادل اقتصادی قرارداد را برهم می‌زند. در این موقعیت است که قانون به شخص زیان دیده، خیار غبن در معامله می دهد تا از ورود ضرر جلوگیری شود.
- جهل مغبون:
سومین شرط محقق شدن خیار غبن، بی خبری مغبون نسبت به قیمت واقعی است.
به عبارت دیگر رکن وقوع این خیار جهل مغبون است و اگر علم به قیمت واقعی کالا داشته باشد دیگر موضوع غبن واقع نمی شود.
اگر مغبون از قیمت با خبر باشد و باز هم به زیادتر معامله کند، خیار غبن برای او ثابت نیست؛ چون جهل به قیمت یعنی شخص به زیان خود عمل نمی کند اما اگر با علم به قیمت و غبن اقدام کرد دیگر خیار غبن برای او محقق نمی شود چون فعل او آگاهانه بوده است.
ویژگی های خیار غبن در معامله ملک
طبق گفته وکیل ملکی در اصفهان، خیار غبن در معامله ملک دارای ویژگی های زیر است:
- خیار غبن همچون دیگر معاملات، به هر دو طرف معامله تعلق دارد و تنها مختص یکی از طرفین نیست.
- همانطور که اشاره کریم خیار غبن صرفاً به معاملات خرید و فروش و قرارداد های آن ها اختصاص ندارد بلکه این خیار در همه ی قرارداد ها قابلیت استفاده دارد.
- خیار غبن صرفاً در قرارداد هایی ایجاد می شود که یکی از عوضین قرارداد پول و دیگری مال و ملک باشد؛ به دیگر سخن این خیار در قرارداد های خرید و فروش یا هر قرارداد معوضی ایجا می شود و در قرارداد های غیر معوض کاربرد ندارد.
- از شرایط وقوع خیار غبن این است که فاحش باشد؛ با این توضیح که با اثبات فاحش بودن ضرر مالی خیار غبن واقع می شود . برای این امر اینلازم است که یکی از طرفین معامله ضرر دیده باشد. که در این موقعیت طرفی که متضرر شده خیار غبن دارد.
- برای تشخیص این که خیار غبن تحقق پیدا کرده یا نه و طرفین دچار ضرر شده اند یا نه باید بندها و مفاد قرارداد با دقت مطالعه شود؛ یعنی برای آگاهی از اینکه آیا مشمول خیار غبن شده‌اند یا نه حتماً باید به بندهای قرارداد توجه کنند.
- اگر در قراردادی خیار غبن آورده شود و طرفین آن را امضا کنند، اختیارات فروشنده و خریدار در خصوص گرفتن تصمیم برای فسخ و ابطال قرارداد یکسان است.
خیار غبن فاحش و خیار غبن افحش
خیار غبن فاحش یعنی خیاری که فروشنده پس از انعقاد قرارداد می فهمد مالش را به مبلغ کمتری فروخته است. بطور مثال خودرویی که ۲۰ میلیون تومان ارزش داشته را به مبلغ ۱۷ میلیون تومان فروخته است در اینجا به استناد مواد مربوط به خیار غبن در قانون می تواند قرارداد را فسخ کند و یا تفاوت قیمتی که وجود دارد را از خریدار بگیرد.
خیار غبن افحش یعنی خیاری که پس از منعقد کردن قرارداد فروشنده متوجه می شود که مالش به نصف قیمت بازار به فروش رفته است است. مثلاً خودرویی که ۲۰۰ میلیون قیمت داشته را به مبلغ ۱۰۰ میلیون فروخته است. در اینجا فروشنده با استفاده از خیار غبن افحش می‌تواند مال خود را پس گرفته و قرارداد را فسخ کند.
پس نتیجه می گیریم تفاوت این دو خیار در میزان تفاوت قیمت مال و ملکی است که فروخته شده است.
وکیل اصفهان برای غبن در معامله
این روزها تقلب در معاملات به قدری زیاد شده است که باید با دقت کامل قراردادی را انعقاد کنیم و تمام قواعد قانونی قرارداد را بشناسیم. اما شناسایی این قواعد برای ما دشوار است اینجاست که به کمک وکیل پایه یک دادگستری نیاز پیدا می کنیم تا ما را در این امر راهنمایی کند و بهترین روش ها را پیش روی ما بگذارد.
موسسه حقوقی اصفهان با سابقه و تجربه ای که در خصوص قرارداد ها دارد می تواند گزینه خوبی برای شما باشد. همراهان عزیز می توانید جهت برقراری ارتباط با دفتر وکالت در اصفهان مطابق راه های مندرج در سایت عمل کنید.
عالیه هست توضیحاتون ممنون
عالی بود