طرح دعوی در مراجع حل اختلاف کار

طرح دعوی در مراجع حل اختلاف کار در نتیجه پیشرفت جوامع و در کنار آن پیشرفته شدن اقتصاد، افزایش تدریجی کارهای تولیدی و صنعتی و مهاجرت به شهرها به وجود آمد. از طرفی دیگر این پیشرفت صنایع موجب شد تا نیروی کار بیشتر مورد نیاز باشد و به این ترتیب تعداد کارگران نیز افزایش پیدا کرد. اما این افزایش تعداد کارگران علاوه بر آن که مزایای بسیار زیادی به همراه داشت باعث شد که تعاملات میان کارگر و کارفرما بالا رود و به تبع آن اختلافات و مشکلاتی در حیطه مسائل کاری میان آنها ایجاد شود. از همین رو قانون گذاران پیش بینی کردند که باید برای حل این اختلافات و مشکلات مرجعی وجود داشته باشند تا افراد بتوانند در آن دعاوی خود را طرح نمایند. 

رسیدگی به شکایات کارگران

 

به گفته وکیل عالی در اصفهان با این که اولویت اول این است که کارگر و کارفرما اختلافات و درگیری‌های میان خود را با صلح و سازش حل و فصل نمایند، اما چنانچه اختلاف میان آنها به نحوی بود که از طریق صلح و سازش قابل حل نبود باید به مراجع و هیئت‌های حل اختلاف کار رجوع کرده و اختلافات خود را حل نمایند. 

در این مقاله قصد داریم تا بیشتر  با نحوه طرح کردن یک اختلاف و دعوی در مراجع حل اختلاف کار اطلاعات کسب کنیم و با انواع مراجع آشنا شویم. پس مطالعه این مقاله را از دست نداده و با درج نظرات خود ما را در این راه همراهی کنید.

به گفته بهترین وکیل در اصفهان مراجعی که صلاحیت رسیدگی به دعاوی ناشی از کار را دارند، به دو دسته کلی تقسیم می شوند؛ الف) هیئت‌های حل اختلاف و ب) مراجع دادگستری. در ادامه  هر دو این مراجع را مورد بررسی قرار خواهیم داد. 

با توجه به قانون کار، هیئت‌های حل اختلاف به دو دسته تقسیم می گردد: 

آنطور که وکیل پایه یک دادگستری در اصفهان بیان می کند، در هر استان و شهری با توجه به وسعت و جمعیتی که دارد چندین شعبه از هیئت‌های حل اختلاف ایجاد می شود تا در صورتی که یک کارگر در خصوص مسائلی همچون مرخصی، اخراج بدون دلیل موجه، پرداخت نکردن حقوق و مزایایش و … با کارفرمای خود مشکل و اختلافی پیدا نکرد و نتوانست آن را از طریق مصالحه و سازش پایان دهد، این امکان را داشته باشد که به یکی از این مراجع که محل کار او در حوزه آن قرار دارد مراجعه کرده و به طرح دعوی در مراجع حل اختلاف کار اقدام کند. 

 

همانطور که در آغاز بیان نمودیم زمانی که اختلافی میان کارگر و کارفرما ایجاد می شود، در مرحله اول باید با یکدیگر مصالحه و سازش کنند، حال اگر نتوانستند با صلح، اختلاف را پایان دهند، باید طبق ماده ۱۵۷ قانون کار عمل شود. به موجب این ماده:« هر گونه اختلاف فردی بین کارفرما و کارگر یا کارآموز که ناشی از اجرای این قانون و سایر مقررات کار، قرارداد کارآموزی، ‌موافقت ‌نامه‌های کارگاهی یا پیمان‌های دسته‌ جمعی کار باشد، در مرحله اول از طریق سازش مستقیم بین کارفرما و کارگر یا کارآموز و یا نمایندگان آنها در‌شورای اسلامی کار و در صورتی که شورای اسلامی کار در واحدی نباشد، از طریق انجمن صنفی کارگران و یا نماینده قانونی و کارگران و کارفرما حل و‌ فصل خواهد شد و در صورت عدم سازش از طریق هیئت‌ های تشخیص و حل اختلاف به ترتیب آتی رسیدگی و حل و فصل خواهد شد.»

 

حال اگر دعوایی که در هیئت تشخیص مطرح شده ناشی از اخراج کارگر باشد؛ اگر این هیئت اخراج کارگر را تأیید ننمود، درمورد حقوق معوقه کارگر رأی صادر می کند. در این موقعیت اگر یکی از طرفین تقاضای نظر کارشناسی را بدهد، مدت معینی مشخص می شود تا شخص هزینه کارشناسی را پرداخت کرده و موضوع به کارشناسی ارجاع شود. پرداخت نکردن مبلغ کارشناسی در مهلت مقرره، به این معناست که شخص از درخواست کارشناسی خود صرف نظر کرده است.

به نقل از وکیل دادگستری، زمانی که کارگر بخواهد طرح دعوی در مراجع حل اختلاف کار را مطرح کند. باید این دعوی را در اداره کار و امور اجتماعی محلی که کارگاه در حوزه آن واقع است طرح کند. به عنوان مثال اگر کارگاه او در شمال اصفهان قرار دارد، می تواند به اداره کار شمال اصفهان مراجعه نماید. در خصوص نحوه طرح دعوی وکیل شهرستان اصفهان بیان می کند که کارگر می تواند اختلافات و حقوق و مزایای پرداخت نشده خود را در دو صفحه نوشته و به آن اداره ارائه دهد.

وکیل پایه یک دادگستری بیان می کند زمانی که شخص دادخواست خود را تقدیم نمود، نوبتی برای رسیدگی به اختلاف تعیین شده و به کارگر و کارفرما ابلاغ می شود. طرفین دعوی یعنی هم کارگر و هم کارفرما باید در روز و ساعت تعیین شده حضور یابند و مدارک و دفاعیه‌های خود را ابراز کنند. در نهایت هیئت حل اهتلاف پس از آن که اظهارات هر دو طرف دعوی را شنید تصمیم گیری کرده و درخصوص آن رأی مقتضی صادر می کند. 

 

حال چنانچه برای تصمیم گیری و صدور رأی هیئت مزبور نیاز داشته باشد تا اظهارات طرفین را احراز کند، پرونده مورد اختلاف را به اداره بازرسی و تحقیق می فرستد تا در این خصوص تحقیق کرده و گزارش خود را ارائه دهند، در نهایت هیئت برمبنای این گزارش رأی مقتضی صادر خواهد کرد. 

بنا بر اظهارات وکیل خوب اصفهان، رأی‌های صادر شده از هیئت تشخیص ۱۵ روز پس از ابلاغ لازم الاجرا می شود. حال اگر کسی نسبت به این رأی صادر شده اعتراضی داشته باشد می تواند اعتراض خود را به صورت کتبی به هیئت حل اختلاف ارائه دهد. رأیی که این هیئت صادر می کند به گفته وکیل اصفهان قطعی و لازم الاجرا است.

 

علاوه بر آن وی می افزاید آرایی که از هیئت تشخیص یا حل اختلاف و اداره کار و امور اجتماعی صادر می شود، قابل اعتراض در دیوان عدالت اداری است. البته اعتراض به این آراء به آن معنا نیست که مانع از اجرای آنهاست بلکه این آراء به موقع اجرا گذاشته می شود و اگر مرجع قضایی دستور دهد اجرای آن متوقف خواهد شد.

زمانی که یک دعوی باید در مراجع قضایی مطرح شود برای پیگیری، کارگر باید شکایت خود را در یکی از محاکم دادگستری طرح نماید تا آن دادگاه به اختلاف رسیدگی کرده و حکم مقتضی صادر کند. به عنوان مثال چنانچه حادثه‌ای در کار رخ دهد که ناشی از قصور کارفرما باشد، به علت آن که بحث پرداخت دیه و خسارت مطرح می شود، کارگر باید شکایت خود را در محاکم دادگستری مطرح کند.   

به گفته وکیل خوب اصفهان، اجرای احکام دادگستری علاوه بر آن که آرای صادر شده از سوی محاکم دادگستری را اجرا می کند، آرایی که از سوی هیئت تشخیص و یا هیئت اختلاف صادر شده است را هم اجرا می کند.

 

وظیفه اجرای احکام این است که زمانی که حکمی به نفع کارگر صادر شد اما کارفرما به آن عمل نکرد، کارگر می تواند درخواست کند که رأی صادره به اجرای احکام دادگستری فرستاده شود. در اداره دادگستری رأی صادر شده مورد بررسی قرار می گیرد و برای آن اجراییه صادر و به کارفرما ابلاغ می شود. 

 

چنانچه رأی صادر شده حاوی حکم بر بازگشت کارگر به کار باشد، کارفرما تنها ۱۰ روز فرصت دارد تا به حکم عمل کند و کارگر را به کار سابق خود بازگرداند و یا اگر حکم درمورد دریافت طلب از کارفرما باشد کارفرما باید ظرف مدت ۱ ماه از تاریخ ابلاغ حکم، طلب کارگر را تأدیه کند. 

این سوال ممکن است که سوال بسیاری از افراد باشد. وکیل در اصفهان در پاسخ به آن می گوید: این امکان برای کارگر وجود دارد که اگر خود بنا بر دلایلی نتواند اقدام به طرح دعوی علیه کارفرمای خود کند، فرد دیگری را به نمایندگی از خود معرفی کند تا از جانب او دعوا و اختلاف را مطرح نماید. برای معرفی کردن فرد دیگر به نماینده خود ضرورت دارد که به یکی از دفاتر اسناد رسمی مراجعه نموده و وکالت نامه رسمی تنظیم کند. 

 

نکته لازم به ذکری که وجود دارد این است که هیئت‌های حل اختلاف وظیفه ندارند که وکالت نامه‌هایی که به صورت دستی تنظیم شده است را قبول کنند مگر آن که نمایندگی و وکالت شخص نزد آن مرجع محرز شود.

وکیل اصفهان پاسخ میدهد طرح دعوی و رسیدگی به آن در مراجع حل اختلاف هیچ هزینه‌ای به دنبال ندارد و رایگان می باشد. 

 

در پایان این مقاله تحت عنوان نتیجه گیری باید بگوییم زمانی که کارگری با کارفرمای خود اختلافی پیدا می کند و یا شکایتی از او دارد می تواند این شکایت خود را در یکی از مراجع حل اختلاف مطرح کند. حال در صورتی که اختلاف بوجود آمده از نوعی باشد که نیازمند مطرح شدن در دادگاه باشد، باید کارگر آن را در محاکم دادگستری مطرح نماید.