ضمانت نامه بانکی به قراردادی گفته می‌شود که به تقاضای مشتری میان بانک و شخصی که ضمانت می‌خواهد منعقد می‌گردد. بانک در این شرایط ضامنِ مشتری می‌گردد تا در صورتی که مشتری مطابق با ضمانت نامه به تعهد خود پایبند نباشد و دین خود را ندهد، بانک به عنوان ضامن وجه الضمان یا مبلغ تعهد را پرداخت نماید. ضمانت نامه بانکی در بین قراردادهای ضمانت یک قرارداد ویژه می‌باشد. دلیل آن هم این است که اصولا این گونه ضمانت نامه‌ها به منظور قراردادهای کلان یا دولتی منعقد می‌گردند.
در ادامه این مطلب توضیحات بیشتری درباره ضمانت‌ناه بانکی و انواع آن توسط وکیل خوب در اصفهان ارائه می‌شود. پس اگر مایل به کسب اطلاعات بیشتر در این زمینه هستید، حتما تا پایان همراه ما باشید. همچنین می‌توانید در انتها سوالات و نظرات خود را برای ما بنویسید.
فهرست موضوعات ( برای مطالعه هر عنوان روی آن کلیک کنید)
ضمانت نامه شرکت در مناقصه یا مزایده
برخی مواقع دولت به جهت خرید یا فروش اموال خود به برگزاری مناقصه و یا مزایده اقدام می‌نماید. در راستای این امر ارگان‌های مربوطه مراتب را توسط رسانه‌ها به اطلاع عموم می‌رسانند تا آن دسته از افرادی که تمایل دارند شرکت کنند در مناقصه یا مزایده ثبت نام نمایند.
افرادی که جهت ارائه پیشنهادات خویش در مزایده یا مناقصه ثبت نام می‌نمایند می‌بایست با خود یک ضمانت نامه بانکی همراه داشته باشند تا بر حسب آن تا انتهای مزایده و انعقاد قرارداد بر تعهد خود پایبند بمانند. به این نوع ضمانت نامه، ضمانت نامه شرکت در مناقصه یا مزایده گفته می‌شود.
ضمانت نامه استرداد کسور وجه الضمان
در امور پروژه‌ای که کارفرما و پیمانکار با هم همکاری می‌نمایند، کارفرما از مبلغ ناخالص صورت وضعیت پیمانکار ۱۰ در صد را کسر می‌کند. این کار به این دلیل انجام می‌شود که کارفرمایان از درستی اجرای پروژه اطمینان حاصل کنند. در این شرایط کارفرما بسته به درخواست پیمانکار می‌بایست به وی ضمانت نامه بانکی بدهد. به این نوع ضمانت نامه، ضمانت نامه استرداد کسور وجه الضمان می‌گویند که در صورت عدم اجرای صحیح پیمانکار نسبت به تعهدش، می‌تواند مبلغ آن مورد مطالبه قرار بگیرد.
ضمانت نامه حسن انجام تعهدات
ضمانت نامه حسن انجام تعهدات به جهت ضمانت اجرای به وقت تعهدات از جانب شخصی که درخواست ضمانت نموده است در برابر شخصی که ضمانت به نفع وی انجام شده است، می‌باشد. همانطور که از نام این ضمانت نامه مشاهد می‌شود، این نوع از ضمانت نامه بانکی تعهدات را ضمانت می‌نماید.
ضمانت نامه تعهد پرداخت
ضمانت نامه تعهد پرداخت نوعی ضمانت نامه بانکی می‌باشد که بر حسب آن بانک ضمانتِ پرداخت دیون و بدهی‌ها در موقع مقرر را می‌نماید.
ضمانت نامه حسن انجام کار
از دیگر انواع ضمانت نامه های بانکی، می‌توان به ضمانت حسن انجام کار اشاره داشت که به جهت ضمانت عملکرد پروژه از سوی بانک صادر می‌گردد. در حقیقت بانک ضمانت می‌کند که چنانچه پروژه مطابق با قرارداد بازدهی و پیشرفت نداشت، مبلغ ضمانت آن را پرداخت نماید.
ضمانت نامه گمرکی
آن دسته از افرادی که به کشور کالا وارد می‌کنند جهت ترخیص کالاهای خود می‌بایست حقوق گمرکی پرداخت نمایند. اکنون در صورتی که صاحب کالا قادر نباشد حقوق گمرکی خویش را به صورت نقدی پرداخت نماید، می‌بایست معادل آن ضمانت نامه بانکی به اداره گمرک ارائه دهد. به این گونه از انواع ضمانت نامه، ضمانت نامه گمرکی گفته می‌شود.
ضمانتنامه گمرکی خود انواع مختلفی دارد که به شرح زیر است:
- ضمانتنامه پرداخت سود و عوارض گمرکی (در صورتی که وارد کننده کالا توانایی پرداخت نقدی سود و عوارض گمرکی کالای وارد شده را ندارد، از این نوع ضمانت نامه بهره می‌برد)
- ضمانتنامه ترخیص موقت کالا (این نوع ضمانت نامه به منظور دستگاه‌هایی که برای بازاریابی، نمایش در نمایشگاه‌های تجاری و یا نسخه برداری جهت ساخت داخلی و دیگر موارد از این نوع در مدت زمان کوتاه وارد کشور گردیده و بعد از مدت کوتاهی از کشور خارج می‌شود، صادر می‌گردد)
- ضمانت نامه ترانزیت کالا (این قسم ضمانت نامه برای عوارض گمرکی کالاها و دستگاه‌هایی که از مرزهای کشور وارد شده و از طرفی دیگر خارج می‌شود، صادر خواهد شد)
- ضمانت نامه پاساوان کالا (این مدل ضمانت نامه مرتبط با عوارض گمرکی کالاها و دستگاه‌هایی است که در انبار ورودی کشور نگهداری کالا مقدور نبوده، بنابراین لازم است به دیگر انبارهای مورد اعتماد گمرک منتقل گردد)
- ضمانت نامه نظام وظیفه
- ضمانت نامه دادگستری
- دیگر ضمانت نامه‌های تعهد پرداخت (ضمانت نامه متفرقه)
ضمانت نامه پیش پرداخت
زمانی که یک کارفرما تصمیم دارد عملیات یک پروژه را شروع نماید، به منظور آماده سازی تجهیزات و خرید آنها اصولا به پیمانکار درصدی از مبلغ قرارداد را با عنوان پیش پرداخت می‌دهد و از پیمانکار در ازای این پیش پرداخت یک ضمانت نامه بانکی با نام ضمانت نامه پیش پرداخت دریافت می‌نماید.
ضمانت نامه متفرقه
ضمانت نامه متفرقه فرم به خصوصی نداشته و در حقیقت به تقاضای مشتری از بانک جهت تضمین موارد ویژه صادر خواهد شد.
صدور اعتبار اسنادی ریالی و ارزی
اعتبار اسنادی یک شیوه و ابزار ضمانت پرداخت است که بر اساس آن بانک جهت پرداخت مبلغ مشخصی به فروشنده کالا یا خدمات، متعهد به پرداخت می‌شود؛ مشروط بر اینکه اسناد حمل تعیین شده، نشان دهنده ارسال کالا یا انجام خدمات در مهلت مشخص باشد و بر طبق شرایط درج گردیده در اعتبار اسنادی، به وسیله فروشنده ارائه شود. درصورت احراز شرط مذکور پرداخت به فروشنده صورت می‌گیرد.
حداقل مدارک مورد نیاز به منظور ارائه گشایش اعتبار اسنادی داخلی:
- پیش فاکتور یا قرارداد معتبر فروش کالا
- ارائه خدمت، بیمه نامه معتبر کالا به سود بانک
- نامه پذیرش بازرسی و نیز تعهدنامه برقرار بودن معامله
حداقل مدارک مورد نیاز در هنگام معامله اسناد سیاهه ( سیاهه تجاری فروش کالا یا صورت وضعیت انجام خدمت که کارفرما یا نماینده قانونی او تأیید کرده باشد)، سند حمل ( حسب مورد، بارنامه، راه نامه، صورت مجلس تحویل و تحول کالا، حواله انبار فروشنده یا قبض انبار) و گواهی بازرسی کالا است.
شرایط صدور ضمانت نامه بانکی
جهت صدور ضمانت نامه بانکی قطع به یقین بانک شرایط ویژه‌ای برای متقاضیان در نظر می‌گیرد. مشتری که خواهان دریافت ضمانت نامه می‌باشد می‌بایست بر اساس مقررات بانکی وثیقه یا وثایق مختلفی را که با در نظر گرفتن توانایی پرداخت آن تعیین می‌گردد به بانک تحویل دهد. به طور مثال در زیر به توضیح این وثیقه‌ها خواهیم پرداخت:
- پول نقد، طلا، اسناد خزانه یا اوراق قرضه دولتی و اوراق مشارکت منتشر شده مطابق با مجوز بانک مرکزی یا سپرده سرمایه گذاری مدت دار و یا حساب‌های پس انداز قرض الحسنه نزد بانک و گواهی‌های سپرده‌های سرمایه گذاری مدت دار یا اوراق قرض الحسنه یا حساب‌های ارزی و حساب سرمایه گذاری مدت دار درخواست کننده نزد دیگر بانک‌ها.
- ضمانت بانک‌ها یا موسسات اعتباری غیربانکی معتبر خارجی.
- سفته با ضمانت مورد قبول بانک، اموال غیرمنقول، برگه وثیقه انبارهای عمومی مرتبط با کالا، سهام شرکت‌هایی که در بورس قبول شده باشند، کشتی و هواپیما.
استقلال ضمانت نامه‌های بانکی از قرارداد پایه
اساس استقلال ضمانت نامه بانکی از قرارداد پایه به این معنی می‌باشد که اشکالات و اختلافات مرتبط با رابطه بین متقاضی ضمانت نامه و ذی نفع در خصوص قراردادی خود با اعتبار و اجرای ضمانتنامه بانکی مربوط نمی‌باشد. به بیانی دیگر بانک صرفا با در نظر گرفتن تعهد مستقلی که در مقابل ذی‌نفع ضمانت نامه دارد مکلف می‌باشد بدون هیچ قید و شرطی ضمانت نامه بانکی را بپردازد.
با این حال در موضوعاتی که متقاضی ضمانت نامه قادر باشد مکر و تقلب و سوءنیت ذی‌نفع را بر پایه مطالبه ناروای پول به اثبات رساند، قاضی دادگاه قادر خواهد بود مغایر با اساس استقلال قراردادی دستور موقت به منع پرداخت را صادر کند.
معایب ضمانت نامه‌های بانکی
بعضی از افراد که آمادگی و مهارت کار را دارند اما جهت ضمانت و ثابت نمودن اعتبار کاری خویش فاقد پشتوانه هستند و از شرط ارائه وثیقه به منظور اخذ ضمانت نامه نیز برخوردار نمی‌باشند، مطمئنا جهت انعقاد قرارداد کار با سایرین با مشکل مواجه خواهند شد و به نوعی از حرفه‌ای که در آن تخصص دارند محروم می‌گردند.
مزایای ضمانت نامه‌های بانکی
استفاده از ضمانت نامه های بانکی سبب رشد کسب و کارها، افزایش یافتن معاملات تجاری و افزایش کارآفرینی خواهد شد. ضمانت نامه های بانکی باعث افزایش اعتبار متقاضی و قرارداد خواهد شد و افراد با اطمینان بیشتری تمایل به انعقاد قرارداد و انجام معاملات پیدا می‌کنند که نتیجه حاصل از آن رشد اقتصاد کشور می‌باشد.
اصلی‌ترین مزیت ضمانت نامه های بانکی، به وجود آمدن شرایط خاص و بخشیدن اعتبار به شرکت‌ها و مشاغل کوچک می‌باشد. به بیانی دیگر بانک همچون یک شریک تجاری به همراه صاحب کسب و کار و حرفه اطمینان خاطر و امنیت در معامله را برای ذی‌نفع به وجود خواهد آورد.
سخن پایانی
همانطور که در ابتدای مقاله بیان شد، ضمانت نامه بانکی به قراردادی گفته می‌شود که به تقاضای مشتری میان بانک و شخصی که ضمانت می‌خواهد منعقد می‌گردد. بانک در این شرایط ضامن مشتری می‌گردد تا در صورتی که مشتری مطابق با ضمانت نامه به تعهد خود پایبند نباشد و دین خود را ندهد، بانک به عنوان ضامن وجه الضمان یا مبلغ تعهد را پرداخت نماید.
انواع ضمانت نامه عبارت است از: ضمانت نامه شرکت در مناقصه یا مزایده، ضمانت نامه استرداد کسور وجه الضمان، ضمانت نامه حسن انجام تعهدات ، ضمانت نامه تعهد پرداخت، ضمانت نامه حسن انجام کار ، ضمانت نامه گمرکی، ضمانت نامه پیش پرداخت و ضمانت نامه متفرقه که در بالا به توضیح هر کدام پرداخته شد.
