ممنوع الخروج بودن به چه معناست؟

ممنوع الخروج بودن بدهکار، شرایطی است که برای شخص بدهکار به علت معرفی نکردن دارایی یا دسترسی نداشتن به اموال او با تقاضای بستانکار، بر اساس قوانین کشور، شکل میگیرد.

ممنوع الخروج بودن یعنی این که فرد حق ندارد از کشور خویش خارج گردد. اشخاص ممنوع الخروج تا پیش از سفر خویش به خارج از کشور، از ممنوع الخروج بودنشان آگاه نمی‌باشند. پس می‌بایست زمینه‌ای ایجاد گردد که اشخاص قادر باشند از ممنوع‌الخروج بودن خود استعلام بگیرند و از آن اطلاع یابند. مقاله پیش رو توسط وکیل پایه یک دادگستری در خصوص تعریف و مضمون ممنوع‌الخروج همچنین ارگان‌هایی که ممنوع الخروج می‌کنند تنظیم گردیده است. پس تا انتهای این مطلب با ما همراه باشید.

چه کسانی ممنوع الخروج می‌شوند؟

1.  بدهکاران قطعی مالیاتی مطابق با ماده ۱۷ قانون گذرنامه «دولت می‌تواند از صدور گذرنامه و خروج بدهکاران قطعی مالیاتی و اجرای دادگستری و ثبت اسناد و متخلفان از انجام تعهدات ارزی طبق ضوابط و مقرراتی که در آیین نامه تعیین می‌شود جلوگیری کند.» دولت می‌تواند از صادر شدن گذرنامه و خروج بدهکاران مالیاتی بر مبنای قوانین و شرایطی از خروج اشخاص به خارج از کشور ممانعت نماید و برای ایشان گذرنامه صادر نکند.
2.  همین‌طور بدهکارانی که بر اساس قانون با صدور رای قطعی دادگاه و یا صدور اجرائیه در اداره ثبت اسناد و املاک بدهکار محسوب گردیده‌اند و بدهی ایشان قطعی شده‌ است، حق خروج از کشور را نخواهند داشت. قابل توجه است که تا موقعی که بدهکار نسبت به پرداخت بدهی خویش اقدامی نکند و یا از طلبکار کسب رضایت نکند، حق خروج از کشور را ندارد و نمی‌تواند رفع ممنوع الخروجی کند.
3.  افرادی که در خارج از کشور ارتکاب به رفتار مغایر با قانون اعم از کلاهبرداری، دزدی، ولگردی، خرید و فروش موادمخدر، فساد اخلاقی و دیگر رفتارهای خلاف شئونات جمهوری اسلامی گردند از خروج مجددشان ممانعت خواهد شد.
4.  کسانی که قادر نیستند به صورت مستقل گذرنامه اخذ نمایند و می‌بایست فرد دیگری مثل پدر یا شوهر برای ایشان گذرنامه دریافت نماید. در حقیقت این اشخاص همیشه نیازمند اجازه پدر یا شوهر خویش هستند.
5.  افرادی که به علت تباین مسافرت خارج از کشور آن‌ها با مصالح جمهوری اسلا‌‌می‌، بر اساس عرف و با نظر به صلاحدید مقامات قضایی کشور از خروج بعضی از اشخاص جلوگیری خواهد شد. غالبا ممنوع الخروجی این قسم از افراد به نحو کتبی از جانب مقامات قضایی کشور اعلام می‌گردد.

ارگان‌هایی که ممنوع الخروج می‌کنند کدامند؟

 وکیل اصفهان در خصوص مراجعی که می توان از طریق آنها اقدام به ممنوع الخروجی شخص کرد، موارد زیر را نام می برد:

1.  نخستین مرجع جهت ممنوع الخروج کردن دادسرا است. دادسرا بعد از رسیدگی به اتهام افراد، چنانچه معلوم گردد اتهام فرد از درجه بالایی برخوردار است و احتمال دارد فردی که مرتکب این جرم شده از کشور خارج گردد و از نظر مقامات رسیدگی کننده پنهان شود، فورا نسبت به ممنوع الخروجی این فرد توسط دادستانی کل کشور اقدام می‌نماید.
2. مرجع بعد، دادگاه‌های حقوقی می‌باشند. دادگاه های حقوقی تنها در مرحله اجرای احکام حق دارند نسبت به ممنوع الخروجی افراد اقدام نمایند. یعنی فرد امکان دارد به دلیل بدهی یا اجرا نکردن تعهدات قانونی خویش به درخواست فرد طلبکار در مرحله اجرای احکام نسبت به ممنوع الخروجی فرد بدهکار اقدام نماید تا فرد بدهکار از کشور خارج گردد و تعهدش بدون اجرا بماند.
3.  مرجع دیگر جهت ممنوع الخروجی افراد فعالیت اداره ثبت می‌باشد. این اداره در خصوص فرد بدهکار که با سند قانونی مدیون هستند (مثل چک و مهریه) طبق خواسته متعهدله قادر است راجع به ممنوع الخروجی این فرد اقدام نمایند.
4.  در خصوص بدهکاران بانکی، مرجع بعدی که قادر است راجع به ممنوع الخروجی افراد اقدام نماید، بانک مرکزی می‌باشد؛ که با اعلام بانک، فرد متعهد جزء بدهکاران بانک می‌باشد و امکان دارد با نظر به عدد بالای بدهی، او از کشور خارج گردد. در این شرایط بانک مرکزی توسط دادستانی کل کشور نسبت به ممنوع الخروجی آن فرد اقدام می‌نماید.
5.  بدهکاران مالیاتی هم از دیگر افرادی هستند که می‌توانند ممنوع الخروج شوند. چون که اداره دارایی امکان دارد در خصوص بدهکاران عمده مالیاتی به‌منظور اینکه مخفی نشوند موضوع ممنوع الخروجی را عنوان کند و به‌واسطه دادستانی کل کشور از خروج افراد جلوگیری کند.

6.  سازمان تامین اجتماعی در خصوص بدهکاران بیمه حق دارد نسبت‌به ممنوع الخروج کردن افراد اقدام نماید.

چگونه از ممنوع الخروجی اطلاع پیدا کنیم؟

بهترین وکیل حقوقی در پاسخ می‌گوید: اشخاصی که از ممنوع الخروج بودن خویش تردید دارند، می‌بایست پیش از سفر اطمینان یابند؛ که آیا قادر هستند از کشور خارج شوند. شخص می‌تواند به شیوه آنلاین نیز از ممنوع الخروج بودن خويش آگاه شوند. از تیرماه ۹۷ اداره ثبت اسناد و املاک کشور سامانه‌ای را به‌منظور استعلام آنلاین ممنوع‌الخروجی افراد ایجاد کرده است. برای این عمل می‌بایست به سایت exitban.ssaa.ir مراجعه کرد و با وارد کردن کد ملی، اوضاع ممنوع الخروجی را چک نمود.
همان‌گونه که بیان شد این سامانه آنلاین کار را در مقایسه با قدیم خیلی راحت کرده است و در حال حاضر لینک استعلام فوری ممنوع الخروجی افراد هم بر روی سایت اداره ثبت اسناد و املاک کشور قرار گرفته ‌است تا این کار با سرعت عمل بالاتری پیگیری گردد.

ممنوع الخروج بودن چه مدتی اعتبار دارد؟

با در نظر گرفتن ماده ۱۳۳ قانون آیین دادرسی کیفری، داگاه این حق را دارد که بعد از ارزیابی اهمیت و دلایل وقوع جرم، دستور ممنوع الخروجی متهم را صادر کند. مدت زمان اعتبار این قرار شش ماه یکبار می‌باشد، ولی چنانچه دادگاه صلاح بداند قادر است هر شش ماه یکبار آن را تمدید نماید. این قرار بعد از ابلاغ حداکثر تا ۲۰ روز در دادگاه تجدیدنظر استان قابل واخواهی می‌باشد.
چنانچه این قرار از جانب مرجع صادر کننده باطل گردد و یا از طرف مرجع تجدیدنظر نقض شود، دادگاه بدوی مکلف می‌باشد تا اطلاعات مورد نیاز را به مراجع ذی‌ربط اعلام کند تا هرچه زودتر اعمال لازم جهت ممنوع الخروجی فرد صورت پذیرد.

رفع ممنوع الخروجی

به گفته موسسه حقوقی اصفهان: در حقیقت بنابه هر علتی هر فرد که ممنوع الخروج شده است، می‌بایست از ارگان ذی‌ربط اذن رفع ممنوع الخروجی خویش را اخذ نماید و در خصوص بدهکاران هم یا بایستی بدهی خویش را به‌طور کامل پرداخت نمایند و اجازه سازمان مربوطه را اخذ کنند و یا رضایت طلبکار را به نحوی کسب کنند.

موضوع رفع ممنوع الخروجی هم یک موضوع مهم می‌باشد که با در نظر گرفتن علت و نوع ممنوع الخروجی، راه حلی خواهد داشت. برای مثال در بازپرسی در صورتی‌که فرد ممنوع الخروج شده باشد، قادر است توسط تهیه وثیقه معتبر از بازپرس درخواست نماید که اجازه خروج او را به‌طور موقت بدهد. بازپرس‌ها در اکثر موضوعات موافقت می‌نمایند که در ازای فراهم کردن یک مال با ارزش که بتواند جرم را پوشش دهد، فرد مد نظر ممنوع الخروج نباشد.

در خصوص آن دسته بدهکارانی که حکم اعسارشان صادر می‌گردد و بدهی‌ آن‌ها اقساطی می‌شود، قادر هستند درخواست رفع ممنوع الخروج بودن را به جهت خواستار شوند. از دیگر موارد، می‌شود به بدهکاران تجاری و بدهکاران مالیاتی اشاره نمود که با دریافت رای ورشکستگی امکان دارد بنابر موضوع به برطرف کردن ممنوع الخروجی خویش اقدام کنند.

در موضوعاتی که فرد ممنوع‌الخروج شده باشد و بر حسب ضرورت قصد داشته باشد برای یک مرتبه حداکثر به مدت ۶ ماه به خارج از کشور سفر کند، خود یا فرد ثالث می‌بایست ملکی را به‌عنوان ضمانت مراجعت مدیون به دولت معرفی و اگر که ملک در رهن و یا توقیف نباشد، بعد از بررسی شدن از طریق کارشناس رسمی قادر خواهد بود از کشور خروج یابد.

استعلام ممنوع الخروجی با کد ملی

شخص با بهره‌گیری از سامانه استعلام ممنوع الخروجی با کد ملی exitban.ssaa.ir امکان دارد صرفا با وارد نمودن کد ملی خویش و بدون مراجعه حضوری از شرایط ممنوع الخروج بودن خود از کشور در خصوص پرونده‌هایی که در بخش‌های اجرای ثبت در حال رسیدگی است، آگاه گردد.
جهت استعلام ممنوع الخروج بودن می‌بایست اول به سامانه ذکر شده رجوع کرد، پس از آن کدملی و سایر مشخصات فردی را وارد کرده و با این روش می‌توان به‌طور رایگان و فقط با بهره‌گیری از کد ملی، از اوضاع ممنوع الخروج بودن استعلام گرفت.
به‌منظور استعلام ممنوع الخروج بودن در ارتباط با بدهی‌های مالیاتی نیز می‌توان به سایت my.tax.gov.ir مراجعه کرد. در خصوص ممنوع الخروج بودن در دیگر موضوعات می‌توان از طریق اپلیکیشن پلیس استعلام گرفت.

نحوه استعلام ممنوع الخروجی قوه قضاییه

اداره ثبت اسناد و املاک کشور، از تیر ماه سال ۹۷، سامانه‌ای را به‌منظور آگاهی افراد از ممنوع الخروج بودن تاسیس کرد. این سامانه با این‌حال تنها در مورد ممنوع الخروج بودن و رفع ممنوع الخروجی در خصوص پرونده‌های عملیاتی اداره ثبت اسناد و املاک کشور می‌باشد و موارد دیگر را دربر نمی‌گیرد.

نتیجه گیری

ممنوع الخروج بودن شرایط بدهکاری هست که به علت معرفی نکردن دارایی یا دسترسی نداشتن به اموال او با تقاضای بستانکار، بر اساس قوانین، خروج او از کشور ممنوع می‌شود. دادسرا، دادگاه‌های حقوقی، سازمان ثبت، بانک مرکزی، سازمان تأمین اجتماعی و اداره دارایی ارگان‌هایی هستند که برای ممنوع‌الخروجی می‌توان به آن‌ها مراجعه کرد. بدهکاران قطعی مالیاتی، بدهکارانی که با صدور رای قطعی دادگاه و یا صدور اجرائیه بدهکارند و کسانی که به‌طور مستقل قادر به اخذ گذرنامه نیستند (پدر یا شوهر) باید برای ایشان گذرنامه بگیرد از جمله افردی هستند ک ممنوع‌الخروج هستند.