فسخ قرارداد بدون مراجعه به دادگاه چگونه است؟

خیلی از افراد تصور می‌کنند که موقعی که محصولی را خریداری می‌کنند و سپس متوجه عیب آن گردیده‌اند. دیگر کاری از دستشان بر نمی‌آید و می‌بایست با همان کالای خراب سر کنند. ولی این تصور غلط است؛ چرا که در چنین مواقعی شما با حمایت قانون مدنی کشور قادر خواهید بود. با اختیار خود، فسخ قرارداد را انجام داده یا مابه‌التفاوت آن را از فروشنده درخواست نمایید.

خیارات و روش‌های فسخ معامله به صورت کلی از خیارات فسخ قانونی خیارات فسخ قراردادی. و شروط ضمن عقد فسخ در شرایطی که هر کدام از اینها رعایت نگردد. یا بر اساس قانون حق فسخ برای شخص ایجاد گردد. مشروط له یا صاحب خیار قادر است با فرستادن اظهارنامه و مراجعه به دادگاه معامله را فسخ کند.

وکیل خوب در اصفهان در ادامه به بررسی فسخ قرارداد بدون مراجعه به دادگاه خواهد پرداخت. تا انتها همراه ما باشید و اگر سوال یا نظری داشتید کامنت بگذارید.

شرایط فسخ قرارداد و قوانین آن

فسخ قرارداد به معنای خانمه دادن به هستی حقوقی قرارداد و زایل نمودن یا انحلال یک طرفه قرارداد از طریق یکی از طرفین قرارداد یا شخص ثالث است. اصلی‌ترین رکن این تعریـف، اختیار و اقتداری می‌باشد کـه صاحب حـق فسخ بر اساس تراضی دو طرف یا بر اساس قانون، در خاتمه دادن بـه حیات و اعتبار معامله دارد. فسخ قرارداد، مربوط به عقود لازم بوده و در عقود جایز هر یک از طرفین قادرند در هر موقع که تمایل دارند عقد را بر هم بزنند.

ماهیت فسخ قرارداد

به گفته بهترین وکیل اصفهان، اراده یک جانبه به منظور انحلال قرارداد و تعهد بوده و نوعی ایقاع می‌باشد. در فسخ قرارداد طرف مقابل قرارداد به صورت مستقل و بدون لزومی به رضایت شخص دیگر قادر است حق فسخ خود را اعمال کرده و این عمل را ایقاع می‌گویند.

فسخ قرارداد بدون وجود ادله قانونی از طرف هیچ یک از طرفین امکان‌پذیر نبوده و هر کدام از طرفین قرارداد که تصمیم را داشته باشد، می‌بایست خسارت فسخ را پرداخت نماید.

وکیل امور قراردادها در اصفهان ذکر می کند که اشخاص به هیچ عنوان حق ندارند به صورت یک جانبه معامله را فسخ کنند و حق فسخ در شرایطی امکانپذیر می‌باشد که این حق برای اشخاص در قرارداد قید شده باشد.

انواع و روش‌های

الف) توافق طرفین: طرفین قرارداد حق دارند با توافق و رضایت موقع عقد قرارداد یا بیرون از آن برای یک یا هر دو طرف معامله یا شخص ثالث، حق فسخ در نظر بگیرند. توافق طرفین جهت فسخ می‌بایست تحت عنوان یکی از شروط قرارداد در قرارداد قید گردد.

به طور مثال شخصی آپارتمانی را به دیگری بفروشد و در آن قید گردد که هر یک از طرفین یا شخص ثالث هر زمان اراده کنند قادر باشند طی یک ماه آن قرارداد را فسخ کنند که بر اساس ماده ۳۹۹ قانون مدنی به آن خیار شرط می‌گویند.

ب) حکم مستقیم قانون: قانون در مواردی به منظور پیشگیری از خسارتی که  متوجه یکی از طرفین معامله می‌گردد، به صورت مستقیم به وی حق می‌دهد که قادر باشد با از خسارت مذکور جلوگیری نماید. برای مثال شخصی خانه‌ای را اجاره کند و بعد از مدتی متوجه گردد که خانه از عیوبی برخوردار بوده که در موقع معامله مشخص نبوده است. در این شرایط مستاجر حق دارد به استناد مواد  ۴۷۸ و ۴۷۹ قانون مدنی عقد اجاره را به علت خیار عیب فسخ نماید.

موارد فسخ قرارداد بدون مراجعه به دادگاه

به حق بر هم زدن معامله «خیار» گفته می و در اصطلاح حقوقی خیار یعنی اختیار به هم زدن عقد و قرارداد است و خریدار و فروشنده در موارد زیر قادر به برهم زدن معامله هستند. یک‌سری از خیاراتی که در قانون مدنی آمده است، به شرح زیر است:

۱٫ خیار مجلس

خیار مجلس به این معنی است که هر کدام از خریدار و فروشنده، پس از عقد و انجام معامله فی المجلس و تا موقعی که جدا نشده‌اند قادر به فسخ معامله هستند.

۲٫ خیار شرط

در عقد بیع امکان دارد شرط گردد که هر یک از فروشنده و یا مشتری یا شخص ثالث در مدت مشخصی حق فسخ معامله  را داشته باشند.

۳٫ خیار تاخیر ثمن

در این نوع خیار در صورتی که مشتری ثمن معامله را که به روش نقدی خریداری کرده است ظرف سه روز پرداخت نکند و فروشنده هم کالا را تحویل ندهد چنانچه مشتری شرط نکرده باشد که پرداخت وجه را به تأخیر بیندازد و شرط تأخیر کالا نیز نشده باشد، فروشنده می‌تواند معامله را فسخ کند.
چنانچه خریدار حاضر به پرداخت ثمن معامله باشد اما فروشنده از دریافت آن خودداری کند، خیار فسخ نخواهد داشت. این خیار مخصوص فروشنده بوده و خریدار به منظور تأخیر در تسلیم مبیع حق فسخ معامله را نخواهد داشت.

۴٫ خیار رؤیت و تخلف وصف

در این معامله فروشنده مشخصات و خصوصیات مورد معامله را که مشتری مشاهده نکرده است، به وی بگوید و سپس مشخص شود که مورد معامله دارای آن مشخصات نبوده است. در این شرایط مشتری حق دارد معامله را بر هم بزند.

۵٫ خیار غبن

ممکن است در مواردی که یکی از خریدار و فروشنده در معامله مغبون گردیده باشند. خیار غبن به  این معنی می‌باشد که فروشنده مورد معامله را با قیمتی بالاتر از نرخ روز به فروش برساند. هر کدام از دو طرف قرارداد که در معامله غبن فاحش داشته باشد قادر است پس از اطلاع حق دارد معامله را فسخ کند. چنانچه فرد در موقع معامله از قیمت آگاهی داشته باشد قادر به فسخ معامله نخواهد بود.

۶٫ خیار عیب

در صورتی که پس از انجام معامله معلوم گردد که مورد معامله دارای عیب بوده است در این شرایط مشتری قادر است مورد معامله معیوب را بپذیرد و ارش (تفاوت جنس سالم و معیوب) دریافت کند یا  معامله را فسخ نماید.

۷٫ خیار تدلیس

یعنی انجام عملی که سبب فریب مشتری گردد و چنانچه فروشنده تدلیس کرده باشد، مشتری حق فسخ بیع را خواهد داشت.

۸٫ خیار تخلف شرط

در این قسم معامله فروشنده یا خریدار شرط می کنند که عملی را انجام بدهند اما طبق آن شرط رفتار نکنند. در این شرایط طرف مقابل حق دارد معامله را بر هم بزند.

۹٫ خیار تَعذّر تسلیم

چنانچه در معامله‌ای فروشنده نتواند کالایی را که فروخته است، به خریدار تحویل دهد، خریدار حق دارد به استناد خیار تعذر تسلیم قرارداد را فسخ نماید.

۱۰٫ خیار حیوان

در صورتی که مورد معامله حیوان باشد، مشتری ظرف سه روز از موقع عقد اختیار فسخ معامله را خواهد داشت.

۱۱٫ خیار تبعض صفقه

خیار تبعض صفقه موقعی ایجاد می‌گردد که عقد بیع نسبت به بعض مبیع به لحاظی از جهات باطل باشد. در این شرایط مشتری می‌تواند بیع را فسخ کرده و یا به نسبت بخشی که بیع واقع گردیده است قبول کند و نسبت به بخشی که بیع باطل است ثمن معامله را استرداد نماید.

نحوه طرح شکایت اعلام فسخ قرارداد

۱٫ نخستین مرحله ارسال اظهارنامه

حق فسخ یک جانبه می‌باشد و فقط نیاز به یک اراده دارد. چنانچه حق فسخ در قرارداد قید شده باشد نیازی به توافق و رضایت طرف مقابل نخواهد بود. لذا، چنانچه در قراردادی موجب فسخ ایجاد گردیده باشد، می‌بایست ابتدا اراده فرد مبنی بر فسخ معامله را به شخص مقابل اعلام نماید که اصولا این امر ابتدا از طریق ارسال اظهارنامه به طرف قرارداد انجام می‌گیرد. در حقیقت ارسال اظهارنامه جهت خوانده دعوا پیش از طرح شکایت برای اعلان ارده فرد می‌باشد. لازم به ذکر است که چنانچه ضمن عقد قرارداد خیارها از طرفین ساقط گردیده باشد، طرفین حق ندارند ادعایی داشته باشند.

۲٫ تایید فسخ قرارداد از دادگاه

پس از ارسال اظهارنامه می‌بایست دعوایی با عنوان تایید فسخ قرارداد در دادگاه صالح  مطرح کرد. فرد به دادگاه مراجعه نموده و از دادگاه درخواست کند تا را تایید نماید و این اراده‌ فرد است که قرارداد را فسخ خواهد کرد. ولی اراده‌ شخص و همچنین وجود سبب قانونی فسخ می‌بایست برای دادگاه احراز و اثبات گردد.

کلام آخر

فسـخ قرارداد به معنای خانمه دادن به هستی حقوقی قرارداد و زایل نمودن یا انحلال یک طرفه قرارداد از طریق یکی از طرفین قرارداد یا شخص ثالث است. طرفین قرارداد حق دارند با توافق و رضایت موقع عقد قرارداد یا بیرون از آن برای یک یا هر دو طرف معامله یا شخص ثالث، حق فسخ در نظر بگیرند. توافق طرفین جهت فسخ قرارداد می‌بایست تحت عنوان یکی از شروط قرارداد در قرارداد قید گردد. حق فسخ یک جانبه می‌باشد و فقط نیاز به یک اراده دارد. چنانچه حق فسخ در قرارداد قید شده باشد نیازی به توافق و رضایت طرف مقابل نخواهد بود.

سوالات متداول